Chân dung Thái Doãn Hiểu qua đối thoại

TRÒ CHUYỆN VỚI  THÁI DOÃN HIỂU TÁC GIẢ THI NHÂN VIỆT NAM HIỆN ĐẠI

NHỤY NGUYÊN thực hiện

Biết về Nhà nghiên cứu và Phê bình văn học Thái Doãn Hiểu đã lâu song tiếp cận được mới thật khó. Nghe bảo ông từng lặn qua Nam bán cầu ở thành phố Sydney mong không bị ai quấy rầy để hoàn thành công trình thơ mà ông đeo đẳng có dễ gần vài chục năm nay, rồi sớm trở thành một cư sĩ bất đắc dĩ... Cũng thật khó hiểu, cái “siêu đầu” nom có vẻ hói ấy, ngỡ như tôi đã hân hạnh được gặp đâu đó tại một góc... biếm họa ! Vậy mà, trong dịp Festival Thơ Huế 2008 vừa qua, một người bạn vong niên của tôi đã lén “chỉ điểm” ông mà rằng: Thái Doãn Hiểu đấy. Chính y là tác giả của bộ sách hoành tráng bậc nhất về nền thi ca Việt Nam hiện đại. Ngay lập tức, ông bị dẩn độ về Tòa soạn tạp chí Sông Hương. Tại  đây, Ban biên tập đã hỏi cung ông…

Triều đại nhà Mạc

Nhà Mạc là triều đại phong kiến trong lịch sử Việt Nam, bắt đầu khi vua Mạc Thái Tổ lên ngôi tháng 6 năm 1527 sau khi giành được quyền lực từ tay vua Lê Cung Hoàng nhà Hậu Lê và chấm dứt khi vua Mạc Mậu Hợp, bị quân đội Lê-Trịnh do Trịnh Tùng chỉ huy đánh bại vào cuối năm 1592 – tổng cộng là gần 66 năm. Tuy nhiên, dư đảng nhà Mạc như Mạc Kính Cung, Mạc Kính Khoan, Mạc Kính Vũ vẫn còn tiếp tục chống lại nhà Hậu Lê thời kỳ trung hưng đến tận năm 1677 tại khu vực Cao Bằng. Thời kỳ 1527-1592 trong lịch sử Việt Nam còn được gọi là thời kỳ Nam-Bắc triều, do chính quyền nhà Mạc chỉ thực sự có quyền lực từ địa phận Ninh Bình ngày nay trở ra, còn từ Thanh Hóa trở vào trên danh nghĩa nằm trong tay các vua Lê.

Vua Mạc Đăng Dung - Cuộc đời và sự nghiệp

Mạc Thái Tổ (chữ Hán: 莫太祖; 1483 ? - 22/8 âm lịch năm 1541), người sáng lập ra nhà Mạc, kéo dài từ năm 1527 đến năm 1592, trong giai đoạn lịch sử của Việt Nam mà người ta gọi là thời kỳ Lê-Mạc phân tranh hay thời kỳ Nam-Bắc triều của Đại Việt.


Nhà Mạc do ông dựng lên không những chỉ phải lo khôi phục sơn hà xã tắc đã suy kiệt từ cuối thời kỳ Lê sơ mà còn phải chống chọi lại với phản ứng rất mãnh liệt của phần lớn các cựu thần nhà Hậu Lê với tư tưởng trung quân của Nho giáo, chẳng hạn Cương mục có viết Đăng Dung sợ lòng người tưởng nhớ nhà Lê cũ, sinh ra biến cố, nên phàm việc đều noi theo chế độ triều Lê, do vậy các sửa đổi của ông về mọi quy chế trong nước là không nhiều.

Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi

Mạc Đĩnh Chi (chữ Hán: 莫挺之; 1280-1346) tự Tiết Phu (節夫), làm quan đời Trần Anh Tông. Ông được mệnh danh là lưỡng quốc Trạng nguyên do vừa là trạng nguyên của Việt Nam và cũng được phong làm trạng nguyên Trung Quốc khi sang sứ.

Mạc Đĩnh Chi là người làng Lũng Động, huyện Chí Linh (nay thuộc xã Nam Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương). Ông có tướng mạo xấu xí nhưng trí tuệ thông minh.

Năm 1304 đời vua Trần Anh Tông niên hiệu Hưng Long thứ 12, triều đình mở khoa thi lấy 44 người đỗ Thái học sinh (tiến sĩ). Mạc Đĩnh Chi đỗ đầu, chiếm học vị trạng nguyên. Ông được cử giữ việc coi sóc thư khố của nhà vua, rồi chức Tả bộc xạ (Thượng thư)... Đặc biệt hai lần đi sứ Trung Quốc, ông đã dùng tài năng và phẩm chất thông minh của mình khiến người nước ngoài phải khâm phục.Về sau ông được cháu 7 đời là Mạc Đăng Dung truy tôn là Kiến Thủy Khâm Ninh Văn Hoàng Đế.